Wij vonden het deze maand erg moeilijk een kruid van de maand te kiezen. Er is eigenlijk geen plant die ons op dit moment opvalt. Totdat qw ineens moesten denken aan Ruby’s aanvaring (letterlijk) met Japans bessenwier vorig jaar. Vorig jaar ging Ruby windsurfen bij Herkingen op de Grevelingen. Na opgestapt te zijn voer ze een stukje over het water totdat ze abrupt stil kwam te staan en natuurlijk met een salto van haar plank in het water terecht kwam. Boosdoener; Japans bessenwier in grote getalen. Japans bessenwier is van origine afkomstig uit Japan, maar is per ongeluk in Nederland ingevoerd. Het gedijt hier inmiddels goed. Misschien wel te goed…

Het Japans bessenwier in beeld

Botanische naam: Sargassum muticum
Botanie: Japans bessenwier is een zeewier. Dit zeewier groeit langs kusten van Zuid Oost Azië (met name in Japan) en Europa (van de zuidelijke Noordzee tot aan Noord-Spanje; wij hebben zelfs een gelijkende soort gezien in Tunesië). De plant kan ook goed tegen lagere zoutgehaltes en stilstaande brakke wateren. Het is groen/ rood bruin van kleur, snelgroeiend en meerjarig. In de herfst sterft Japans bessenwier grotendeels af. In de winter bestaat de plant vaak slechts uit korte steeltjes met enkele blaadjes of bessen. In de zomer kunnen de stelen wel meters lang worden en zodoende hele bossen vormen. Bij warme temperaturen kan de plant zelfs 7 centimeter per dag groeien. Ook vermenigvuldigt Japans bessenwier zich uitermate snel. Wanneer er door wind en getij stukjes van de plant afbreken groeien deze weer uit tot nieuwe planten. Op veel plaatsen in Europa wordt Japans bessenwier dan ook als plaag gezien. Dit is misschien nog niet zo gek. De plant hoort hier van oorsprong niet thuis en doordat deze grote gebieden inneemt, kan het plaatselijke soorten verdringen (denk maar aan het verdringen van de Oosterschelde oester door de Japanse oester) of te veel schaduw veroorzaken waardoor andere soorten dood gaan. Momenteel beweren de beheerders van het Nationaal Park Oosterschelde dat het Japans bessenwier-probleem in Nederland af aan het nemen is. Ruby had hier zelf met haar windsurfplank natuurlijk andere ervaringen mee, maar dan wel in het Grevelingenmeer.
Japans bessenwier hecht zich aan de ondergrond door middel van een aanhechtingsorgaan. Hieruit groeien de hoofdstelen. Iedere hoofdsteel heeft een aantal regelmatig afwisselend geplaatste zijtakken. Hieraan groeien de kleine nerfloze blaadjes. Ook groeien hieraan de kleine tot 5 millimeter grote drijfblazen welke, doordat ze een steeltje hebben, lijken op bessen. De drijfblaasjes zijn vaak iets lichter van kleur dan de rest van de plant.

Oogsten van Japans bessenwier

Japans bessenwier kan het beste geoogst worden van de lente tot de herfst. Bij een zachte winter is het ook mogelijk de plant te oogsten als deze nog voldoende groot is. Laat hele kleine planten echter staan. Japans bessenwier kan bij laagtij geoogst worden. Oogst de plant door deze boven het houvast af te plukken, te knippen of te snijden. Laat het aanhechtingsorgaan altijd staan want deze kan dan weer uitgroeien tot een nieuwe plant.

Medicinaal gebruik van Japans bessenwier

Medicinaal wordt de gehele plant exclusief het aanhechtingsorgaan gebruikt. In de traditionele Chinese geneeskunde wordt tot poeder vermalen gedroogd blad van Japans bessenwier gebruikt bij verkoudheid en vastzittende hoest. Japans bessenwierpoeder opgelost in warm water (of een thee van Japans bessenwier) heeft een slijmoplossende werking. Momenteel wordt er veel onderzoek gedaan naar de medicinale kwaliteiten van Japans bessenwier waaruit is gebleken dat Japans bessenwier antiviraal werkt, het immuunsysteem bij HIV kan versterken en hierdoor HIV tegen gaat en preventief werkt bij verschillende vormen van kanker die mede veroorzaakt worden door hormonale invloeden, zoals borstkanker en prostaatkanker. Uitwendig wordt Japans bessenwier binnen de traditionele Chinese geneeskunde gebruikt om de heling van wonden te bevorderen.

Culinair gebruik van Japans bessenwier

Japans bessenwier is zeer lekker om vers te eten bijvoorbeeld door de salade of op het laatste moment toegevoegd aan groente(stoof)gerechten of soepen. Ook kunnen stukjes zeewier worden gefrituurd in een tempura beslag of worden verwerkt in bijvoorbeeld brood en deegproducten. Japans bessenwier wordt ook wel gecombineerd met zoete gerechten en desserts.

Recepten met Japans bessenwier om uit te proberen!

Salade met Japans bessenwier: Maak een halve krop eikenbladsla en een zakje veldsla schoon en snij het in grove stukken. Snij een pakje gerookte zalm in stukken en hussel deze door de sla. Snij 2 bosuitjes fijn en bak deze in 1 eetlepel olie glazig. Maak vervolgens een dressing van 2 eetlepels biologische zonnebloemolie, 1 eetlepel mosterd en 1 eetlepel witte wijnazijn. Voeg aan de dressing ook de fijngesneden en gebakken bosuitjes en 2 eetlepels fijngesneden Japans bessenwier toe. Breng de dressing op smaak met zout en peper en vermeng deze met de salade. Garneer de salade tenslotte met kiemgroente (bijvoorbeeld alfalfa).
Rabarbermousse met zomervruchten: Bekijk ook een recept voor rabarbermousse met zomervruchten welke wordt gegarneerd met Japans bessenwier.

Wil je meer weten over het verzamelen van Japans bessenwier geef je dan op voor de (wildcrafting) wandeling Zeewieren in de Oosterschelde!